Het is tegenwoordig bij elk toptoernooi mogelijk om de partijen live op internet te volgen, vaak is er keus uit meerdere websites, op de meeste is ook te zien hoe een meelopend schaakprogramma over de stelling oordeelt. Die programma's spelen vandaag de dag op veel momenten sterker dan een topspeler, daardoor weet de schaakamateur soms nog eerder dat de topspeler aan het prutsen geslagen is dan de topper himself, ik heb wel eens iemand de vrees horen uitspreken dat hierdoor het respect voor de toppers onder druk zou komen te staan.
Inderdaad is het meestal zo dat grote fouten op die manier genadeloos worden aangewezen, maar mijn ervaring is ook regelmatig dat ik het thuis razend knap vind hoe vaak topspelers de beste zetten vinden en toen zo'n schaakprogramma vorige week vier zetten op rij van een absolute topspeler afkeurde nam ik daar met enige verbijstering kennis van. Levon Aronian, sinds kort weer boven de 2800 en daarmee de nummer drie op de wereldranglijst, zou in de nu volgende partij vanaf de 20e zet de kluts volledig zijn kwijtgeraakt, dat vereiste nader onderzoek.

Wit: Levon Aronian (ARM, 2809), Zwart: Pentala Harikrishna (IND, 2737), 6e ronde Génève Grand Prix, 12 juli 2017.

1.c4 e5 2.Pc3 Pf6 3.Pf3 Pc6 4.g3 d5 5.cxd5 Pxd5 6.Lg2 Pb6 7.0-0 Le7 8.d3 0-0 9.Le3 Le6 10.Tc1 f5 11.a3 Kh8 12.b4 a6 13.Te1 De8 14.Dd2 Ld6 15.Lxb6 cxb6 16.d4! exd4 17.Pxd4 Wit lijkt licht in het voordeel. 17.-Td8! 18.Pxe6 Dxe6 19.Da2 Dh6!?

De Armeniër heeft nu duidelijk voordeel na 20.e3! Pe5 21.Ted1, maar hij zal gedacht hebben dat er meer wegen zijn om een paard van d3 te houden. 20.f4? Die zal hij straks op e3 gaan voelen. 20.-a5! 21.b5? Om het paard op een zijspoor te zetten, maar geeft wel een mooi veld aan zwart, 21.Pb5! was beter. 21.-Lc5+ Een nadeel van 22.Kh1! is nu dat het paard niet hoeft te spelen: 22.-Lf2! 23.bxc6 Lxg3 24.h3 bxc6 en het is spannend. 22.e3? Maar deze leidt de nederlaag in, alles wijst er op dat er op die website van een falend schaakprogramma geen sprake is geweest, Aronian heeft onbetwistbaar drie keer op rij een inferieure zet gespeeld, topspelers spreken zelf in zulke gevallen al snel van een 'blunder', in het Engels hetzelfde woord, alleen de uitspraak is anders. In de drie zetten tezamen is wel logica te ontdekken, twee van de pionzetten hebben te maken met de mogelijke bestemming van het paard dat ondertussen door een derde pion is aangevallen, na een terugtocht zou wit inderdaad voordeel kunnen claimen. Kortom: drie blunders, één oorzaak: hij heeft de nu volgende zet volledig gemist. 22.-Pe5!! Alsof 20.f2-f4 helemaal niet gespeeld is maar hij heeft gelijk, na 23.fxe5? Lxe3+ wint zwart. Het is heel goed mogelijk dat Aronian zich, in de bedenktijd van de Indiër, inmiddels gerealiseerd had welke mokerslag er aan zat te komen, in het andere geval kan de impact zelfs wel eens die van een dubbele mokerslag geweest zijn. In ieder geval hebben we de verklaring voor Aronian's volgende 'blunder' (na 23.Pd5! 23.Kh1! Pd3 24.Kh1! kan hij nog vechten) gelijk rond: een mokerslag op je hersens kan de werking ervan tijdelijk lam leggen. 23.Tcd1? Pg4! 24.h3 Het is nu hopeloos voor wit na 24.-Lxe3+! 25.Kf1 Ph2+! 26.Ke2 en dan 26.-Lxf4!! (de beste) of 26.-Dg6!. Harikrishna, die zijn kansen in de afgelopen fase feilloos benut heeft, zal zich in dat geval enige zorgen om het paard op h2 hebben gemaakt. 24.-Pxe3?! 25.Txd8 Txd8 26.Kh2 g5?! Niet de beste, een hoog niveau gedurende de hele partij is niet makkelijk, maar hij blijft in het voordeel. 27.fxg5 Dxg5 Nu 28.Pd5!, en wit leeft nog. 28.De6? Het zal een dubbele geweest zijn, na herstel van de onmiddellijke gevolgen, krijgt betrokkene daarbij vaak nog met naschokken te maken. 28.-f4 29.Pe4 Dg7 30.g4 Pc2 31.Tf1 Pd4 32.Df6 Dxf6 33.Pxf6 Lxa3 34.Lxb7 Ld6 35.h4 a4 36.g5 a3 37.Kh3 Le5 38.Kg4 Pc2 en wit gaf op.

Opgave 3435 betrof de nu volgende tweezet van Jean Morice (Themes-64 1964).


De schaakjes van zwart lijkt wit wel op te kunnen vangen: 1.-Dd4+ 2.Kxd4#, 1.-De4+ 2.Kxe4#, 1.-Df4+ 2.Kxf4#. Er zal echter een dreiging moeten komen, een interessante poging is 1.T2xb4?, dreiging 2.Ta4#, dan zijn de matzetten van de koning wel verdwenen (schaak van Df3 is nu kansloos, vanwege 2.-La1-c3), heeft wit dan een nieuw setje matzetten: 1.-Dd4+ 2.Txd4#, 1.-De4+ 2.Txe4#, 1.-Df4+ 2.Txf4#. Daarnaast gaat 1.-axb4 2.Ta7# ook, op 1.-Txc2! heeft wit echter geen antwoord.
Juist is 1.T7xb4! (dreigt alle torenzetten op de 4e rij, maar ook 2.T2b3#), want ook die toren rekent, op dezelfde wijze, met de schaakjes op de vierde rij af (schaak van Df3 werkt nu niet vanwege La8). Van belang zijn ook nog: 1.-Dxb4 2.Pc4# en 1.-axb4 2.Dxa8#.

Opgave 3439

Paul Okonkovski
Schach 1957

Wit begint en geeft mat op de 2e zet. Sleutelzet (3 punten) + alle matzetten die wit nodig heeft (1 punt) voor 17 augustus naar:

Dolf Wissmann

Dirk Boutsstraat 53-b

8932 CP Leeuwarden

Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.