Schaakrubriek Friesch Dagblad 21 december 2018
vrijdag, 21 december 2018 15:19 |
Over enkele dagen is het 24 december en dan is het 150 jaar geleden dat Emanuel Lasker werd geboren. Lasker werd in 1894 wereldkampioen schaken en bleef dat tot 1921, langer dan wie ook voor of na hem. Het is dan ook niet raar dat hij vooral als schaker bekend is, ondanks het feit dat hij als bijvoorbeeld go-speler, bridger, wiskundige, filosoof en toneelschrijver ook zo zijn verdiensten heeft. Een leuk feitje om even te vermelden vind ik altijd dat Lasker bevriend was met Albert Einstein. Maar zonder er over uit te weiden, dat zou alleen maar lijken op een poging iemand groter te maken dan hij is, dat heeft Einstein helemaal niet nodig.
De plek waar Lasker is geboren, nu Pools grondgebied, heette destijds Pruisen. Bij het horen van dat woord duik in gedachten altijd de geschiedenis in maar verder dan eind jaren tachtig van de vorige eeuw kom ik nooit, Pruisen bestond toen al lang niet meer. Ik zit weer in 'Keek op de Week', het wekelijkse satirische Tv-programma van Kees van Kooten en Wim de Bie. Daarin kwamen heel wat onvergetelijke types voorbij, maar al snel was 'Dr Clavan - Oost-Europadeskundige' mijn favoriet, en voor veel van mijn schaakvrienden gold hetzelfde.
Er hoefde in Oost-Europa maar iets loos te zijn of Clavan, die de gewichtigdoenerij beheerste als geen ander, maakte zijn opwachting om vervolgens soms alleen maar de suggestie in een aantal suggestieve vragen te bevestigen. Vaak kwamen we dan al niet meer bij, maar als in een historische beschouwing dan ook nog het woord 'Pruisen' viel, snakten we helemaal naar adem.
Bij mijn schaakclub in Sint Jacobiparochie, de club die naar Lasker is vernoemd inderdaad, hadden we vroeger iemand die een niet onaardige Clavan-imitatie in huis had, het aanhoren van de analyses van de Dr bleef daardoor niet beperkt tot de wekelijkse 'Keek' maar ze waren er ook altijd gedurende de rest van de week. Een en ander heeft er toe geleid dat wetenswaardigheden over 'Het Pruisische Rijk' mij sindsdien nooit meer hebben kunnen bereiken. De herinnering aan 'Dr Clavan' is gewoon te sterk, soms moet ik oppassen dat ik er, bijna 30 jaar na dato, niet alsnog in stik.
Terug naar Lasker. Dat hij tegenwoordig op ranglijsten die de ranking in 1890 weergeven al bovenaan staat wekt geen verbazing, veel opmerkelijker is dat er tot in 1926 periodes zijn waarvoor hetzelfde geldt. Het is overigens tevens duidelijk dat Lasker gedurende zijn lange periode als wereldkampioen niet op elk moment nummer één geweest is. De Amerikaan Pillsbury wordt gezien als de speler die Lasker na 1890 voor het eerst aflost op het hoogste treetje, maar pas in de volgende eeuw, in 1903. Een slechte gezondheid speelt Pillsbury bijna zijn hele leven parten, bij een veel eerdere aanval op de toppositie speelt dat al, de stranding van die aanval lijkt door de volgende partij te zijn ingeleid.
Wit: Harry Nelson Pillsbury, Zwart: Emanuel Lasker, Sint Petersburg, 4 januari 1896.
1.d4 d5 2.c4 e6 3.Pc3 Pf6 4.Pf3 c5 5.Lg5 cxd4 6.Dxd4 Pc6 7.Dh4 Le7 8.0-0-0 Da5 9.e3 Ld7 10.Kb1 h6 11.cxd5 exd5 12.Pd4 0-0 13.Lxf6 Lxf6 14.Dh5 Pxd4 15.exd4 Le6 16.f4 Tac8 17.f5 Txc3 18.fxe6
18.-Ta3!! Slaat niks, geen schaak, en de toren in de aanbieding. Een prachtzet, want het is de beste. Er dreigt 19.-Txa2. Wit moet de toren slaan ook al trekt hij daarmee het hele veld voor zijn koning open. 19.exf7+ Txf7 20.bxa3 Db6+ Na een koningszet is nu ineens alles schaak (21.-Tc7+, 21.-Lxd4+), hij heeft er maar één. 21.Lb5! Dxb5+ 22.Ka1 Tc7 23.Td2! Tc4! 24.Thd1 Tc3 25.Df5 Dc4 26.Kb2
26.-Txa3!! Opnieuw de beste, de enige zelfs, maar voor een sterke speler makkelijk tot het mat uit te rekenen. Het tweede uitroepteken is voor de verbijsterende harmonie met de mokerslag in het eerste diagram. 27.De6+ Kh7 28.Kxa3 Dc3+ 29. Ka4 b5+ 30.Kxb5 Dc4+ en wit gaf op (31.Ka5 Ld8+).
De plek waar Lasker is geboren, nu Pools grondgebied, heette destijds Pruisen. Bij het horen van dat woord duik in gedachten altijd de geschiedenis in maar verder dan eind jaren tachtig van de vorige eeuw kom ik nooit, Pruisen bestond toen al lang niet meer. Ik zit weer in 'Keek op de Week', het wekelijkse satirische Tv-programma van Kees van Kooten en Wim de Bie. Daarin kwamen heel wat onvergetelijke types voorbij, maar al snel was 'Dr Clavan - Oost-Europadeskundige' mijn favoriet, en voor veel van mijn schaakvrienden gold hetzelfde.
Er hoefde in Oost-Europa maar iets loos te zijn of Clavan, die de gewichtigdoenerij beheerste als geen ander, maakte zijn opwachting om vervolgens soms alleen maar de suggestie in een aantal suggestieve vragen te bevestigen. Vaak kwamen we dan al niet meer bij, maar als in een historische beschouwing dan ook nog het woord 'Pruisen' viel, snakten we helemaal naar adem.
Bij mijn schaakclub in Sint Jacobiparochie, de club die naar Lasker is vernoemd inderdaad, hadden we vroeger iemand die een niet onaardige Clavan-imitatie in huis had, het aanhoren van de analyses van de Dr bleef daardoor niet beperkt tot de wekelijkse 'Keek' maar ze waren er ook altijd gedurende de rest van de week. Een en ander heeft er toe geleid dat wetenswaardigheden over 'Het Pruisische Rijk' mij sindsdien nooit meer hebben kunnen bereiken. De herinnering aan 'Dr Clavan' is gewoon te sterk, soms moet ik oppassen dat ik er, bijna 30 jaar na dato, niet alsnog in stik.
Terug naar Lasker. Dat hij tegenwoordig op ranglijsten die de ranking in 1890 weergeven al bovenaan staat wekt geen verbazing, veel opmerkelijker is dat er tot in 1926 periodes zijn waarvoor hetzelfde geldt. Het is overigens tevens duidelijk dat Lasker gedurende zijn lange periode als wereldkampioen niet op elk moment nummer één geweest is. De Amerikaan Pillsbury wordt gezien als de speler die Lasker na 1890 voor het eerst aflost op het hoogste treetje, maar pas in de volgende eeuw, in 1903. Een slechte gezondheid speelt Pillsbury bijna zijn hele leven parten, bij een veel eerdere aanval op de toppositie speelt dat al, de stranding van die aanval lijkt door de volgende partij te zijn ingeleid.
Wit: Harry Nelson Pillsbury, Zwart: Emanuel Lasker, Sint Petersburg, 4 januari 1896.
1.d4 d5 2.c4 e6 3.Pc3 Pf6 4.Pf3 c5 5.Lg5 cxd4 6.Dxd4 Pc6 7.Dh4 Le7 8.0-0-0 Da5 9.e3 Ld7 10.Kb1 h6 11.cxd5 exd5 12.Pd4 0-0 13.Lxf6 Lxf6 14.Dh5 Pxd4 15.exd4 Le6 16.f4 Tac8 17.f5 Txc3 18.fxe6
18.-Ta3!! Slaat niks, geen schaak, en de toren in de aanbieding. Een prachtzet, want het is de beste. Er dreigt 19.-Txa2. Wit moet de toren slaan ook al trekt hij daarmee het hele veld voor zijn koning open. 19.exf7+ Txf7 20.bxa3 Db6+ Na een koningszet is nu ineens alles schaak (21.-Tc7+, 21.-Lxd4+), hij heeft er maar één. 21.Lb5! Dxb5+ 22.Ka1 Tc7 23.Td2! Tc4! 24.Thd1 Tc3 25.Df5 Dc4 26.Kb2
26.-Txa3!! Opnieuw de beste, de enige zelfs, maar voor een sterke speler makkelijk tot het mat uit te rekenen. Het tweede uitroepteken is voor de verbijsterende harmonie met de mokerslag in het eerste diagram. 27.De6+ Kh7 28.Kxa3 Dc3+ 29. Ka4 b5+ 30.Kxb5 Dc4+ en wit gaf op (31.Ka5 Ld8+).
Opgave 3513
Emanuel Lasker
Sunday Mirror 1906
Wit begint en geeft mat op de 3e zet. Sleutel + alle varianten t/m de 2e witte zet (5 punten) voor 17 januari naar:
Dolf Wissmann
Dirk Boutsstraat 53-b
8932 CP Leeuwarden
Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.